Vanaf 1933: Hockey Club Houdt Dapper Stand
Tijdens de Olympische Spelen van 1928 in Amsterdam bereikt een debuterend Nederlands hockeyteam de finale. Brits Indië is met 3-0 te sterk. De eervolle tweede plaats van de Oranje heren heeft echter een enorme invloed op het Nederlandse en niet in de laatste plaats het Haagse hockey.
Gemeentelijke Handelsdagschool
Ook de leerlingen van de tweede Gemeentelijke Handelsdagschool op de hoek van de Valeriusstraat en het Stadhoudersplein gaan hockeyen. Een aantal spelers begrijpt dat het schoolhockey na het examenjaar voorbij is en steekt de koppen bij elkaar. Eindexamenscholier Gerard Lieffering prikt in het voorjaar van 1933 een door hemzelf getekend affiche op het mededelingenbord van de school. Hij roept zijn medescholieren op tot het bijwonen van de eerste vergadering van de hockeyclub van de Handelsdagschool. Op 13 mei 1933 is het ouderlijk huis van Lieffering aan de Valeriusstraat 19 het toneel van de oprichting van de officiële hockeyvereniging van de Handelsdagschool, afgekort tot HDS. Al snel realiseert men zich dat de schoolse afkomst geen toekomst heeft en worden de initialen hertaald als Houdt Dapper Stand.
Een te gewone hockeyclub
HDS speelt wedstrijden in de Haagse 'Onderlinge Hockeycompetitie' (OHC), een scholencompetitie met een groeiend aantal nieuwe hockeyclubs. Als ook verenigingen uit Rotterdam zich aanmelden wordt de OHC al snel vervangen door de Algemeene Hockeybond. Drie HDS-herenteams spelen mee en een aantal jaren later mogen ook de dames van HDS in competitieverband de hockeyvelden op.Vanaf 1933 probeert HDS zich bij de Nederlandse Hockey- en Bandybond (na 1938 Koninklijke Nederlandse Hockey Bond, KNHB) aan te sluiten. De bond gaat te rade bij de Haagse Hockey Commissie. HOC (nu HGC), HHIJC en TOGO (nu HC Klein Zwitserland) weigeren HDS toe te laten. Er zou in Den Haag voldoende gelegenheid zijn om te hockeyen en daarbij, zo vindt men, is HDS ‘te gewoon’. Het keurige imago van de sport zou op het spel staan als de nieuwe club, die inmiddels bewijst goed hockey te spelen, leden van de grote verenigingen gaat weglokken. Is dit de reden dat HDS nog altijd een milde geuzenmentaliteit koestert en zonder aanziens des persoons open staat voor nieuwe leden? HDM, HMHC Te Werve en Hudito ondersteunen het verzoek van HDS wel en na enkele jaren komt de KNHB tot inkeer. Als ook diverse clubs uit Amsterdam en Hilversum de kandidatuur ondersteunen wordt HDS op 1 september 1939 alsnog toegelaten.
De speelvelden van HDS
In 1933 speelt HDS op een voetbalveld van SV Petrolea in Wassenaar. Het is 1934 als de club verhuist naar Groenendaal, even verderop aan de Buurtweg. Nadat HHIJC en TOGO in 1936 samen op Klein Zwitserland gaan spelen, verkast HDS naar Waalsdorp (Benoordenhout). In 1940 verklaart de Duitse bezetter de velden tot militair gebied en verbiedt de sportactiviteiten. HDS gaat terug naar Groenendaal, maar die velden worden in 1943 omgeploegd om aardappels te verbouwen en de voedselschaarste te helpen bestrijden. HDS vindt onderdak bij Te Werve (Rijswijk). Het laatste oorlogsjaar valt de hockeycompetitie stil. De spelers van HDS slaan hun balletje op een sportveld aan de Spionkopstraat (Transvaalkwartier). Spelen op een echt hockeyveld en in competitieverband is onmogelijk. De eerste jaren na de bevrijding geniet HDS gastvrijheid bij Te Werve, om in 1947 de oude velden van voor de oorlog weer op te zoeken. HDS krijgt twee velden op De Roggewoning en verhuist in 1950 terug naar de andere zijde van de Landscheidingsweg, naar Groenendaal aan de Buurtweg. In 1958 beschikt HDS daar zelfs over een eigen clubhuisje.
Het tenue verschiet regelmatig van kleur
In 1933 slaat HDS af in een blauw shirt met een zwarte broek. De combinatie vestigt bepaald geen vastgeroeste traditie. Terugblikkend op het gebruikte kleurenpalet door de jaren heen is er eerder sprake van een lange zoekactie naar herkenbaarheid. Nog in 1933 wordt het korenblauw met een witte broek en blauw/wit geringde kousen. Dan volgt blauw shirt met witte kraag en manchetten. De heren dragen daarbij een witte broek, de dames een donkerblauwe rok en een witte slipover. Van 1937 tot 1947 combineren de heren een muisgrijze blouse met een witte broek, terwijl de dames in een witte blouse met blauwe rok spelen. Bedenk wel dat de karigheid van die jaren om handige oplossingen vraagt: je koopt een muisgrijze, flanellen blouse en stikt daar zelf het HDS-embleem op. Het dikke flanel doet het ook goed als handdoek na het douchen. Een paar jaar na de oorlog kiest HDS voor een marineblauw shirt en witte broek. De dames behouden hun witte shirts in combinatie met een grijze rok. De donkerblauwe kousen met witte band blijven unisex. In 1949 speelt mannelijk HDS in donkergrijs shirt met witte broek en vice versa voor de dames: donkergrijze, nu iets kortere rok met wit shirt.Dan komen in 1971 de kleuren van de toekomst in beeld: lila en donkerblauw. Daarmee krijgt HDS toch nog een kenmerkende uitstraling. Het shirt blijft zacht lila en de broek donkerblauw. In 1999 wordt het shirt donkerblauw en lila geblokt. Vanaf 2017 is het tenue overwegend donkerblauw met diep lila striping.
HDS fuseert net niet en toch weer wel
Een teruglopend ledental na de oorlog bedreigt het voortbestaan van HDS. De plannen om met HDM samen te gaan halen het niet, omdat deze club de eigen naam wil behouden. De toenmalige voorzitter Bob Stomp en sportleraar Jan Heyligers krijgen net op tijd voldoende leerlingen van de HBS Beeklaan en het Dalton Lyceum enthousiast voor hockey op HDS. De ambitieuze jeugd stelt één voorwaarde: er moet serieus en hard worden getraind om zo snel mogelijk op het allerhoogste niveau mee te doen. HDS gaat er graag in mee. De nieuwe leden lanceren een ledenwervingsactie en in het seizoen 1952-1953 heeft HDS weer 100 leden. Als de leerlingen van het Johan de Witt Lyceum, het Thorbecke Lyceum en de Zuiderpark HBS van HDS horen, stijgt het ledental naar 150. In 1962 volgt de fusie met SV’35 en in 1971 met Push’29.
Bestemming bereikt: Madestein
Na de reeks van verhuizingen naar beide zijden van de Landscheidingsweg, naar Transvaal en naar Rijswijk, wil HDS zich wel eens definitief vestigen en thuis voelen. HDS-oprichter Gerard Lieffering en Jack Querens zien nieuwe mogelijkheden in Den Haag Zuidwest. Het is een hockeyvijver om zonder noemenswaardige concurrentie uit te vissen. Als in 1974 Den Haag besluit om in het oude tuinbouwgebied van Loosduinen hockey- en voetbalvelden aan te leggen, verhuist HDS in 1977 naar Madestein, met een gloednieuw clubhuis, vier speelvelden en veldverlichting. Het ledental groeit in hetzelfde tempo als de uitbreiding van Den Haag in zuidwest tot stand komt. In 1989 legt HDS een eerste en zelfstandig bekostigd kunstgrasveld aan. Vandaag de dag spelen ruim 1100 leden hockey op twee hypermoderne watervelden en twee nieuwe zandvelden en tennis op de separate tennisbaan. En jawel, ook jeu de boules.
Cricket op HDS
In de jaren vijftig speelt een aantal HDS'ers cricket bij de cricketclub Roggewoning, de buurman op het complex. Als HDS-Roggewoning-Cricketcombinatie (HRCC) komt het tot een samenwerking. In 1961 richt HDS een eigen cricketafdeling op en in 1969 besluit het bestuur de clubnaam te wijzigen in Haagse Hockey- en Cricketclub HDS.In 1977 verhuizen de cricketers nog mee naar Madestein maar gebrek aan belangstelling zorgt in 1981 voor opheffing van de afdeling. Tot 1986 spelen enkele jeugdteams en een ZAMI-team hun overs op Madestein en af en toe zijn andere Haagse cricketverenigingen te gast op het veld. Begin jaren negentig mislukt de poging om met een team van de Sociëteit De Witte het cricket terug naar HDS te halen. Met de aanleg van de kunstgrasvelden verdwijnt de pitch en wordt er op Hockey Club HDS geen cricket meer gespeeld.
De hockeyprestaties
In de periode 1935-1939 behaalt Heren 1 viermaal achtereen het kampioenschap van de Zuid-Hollandse Algemeene Hockeybond. Na de toelating tot de KNHB kan promoveert HDS meteen in 1939-1940 naar de vierde klasse van de landelijke competitie. Opnieuw wordt Heren 1 kampioen en klimt op naar de derde klasse.In 1943 volgt de promotie naar de tweede klasse, waar de heren ruim twintig jaar blijven spelen. Het eerste damesteam speelt voor en na de oorlog voornamelijk in de derde klasse.In 1964 wordt Heren 1 kampioen van de Promotieklasse en lijkt tot de top door te stoten. In de beslissende promotiewedstrijd verspeelt HDS een voorsprong van 0-2 om uiteindelijk met 3-2 van het Delftse Hudito te verliezen.In de jaren zeventig zakken zowel Heren 1 als Dames 1 terug naar de vierde klasse. Het tij keert in de jaren tachtig. Dames 1 promoveert en komt in 1983 overtuigend terug in de tweede klasse. In het seizoen 2002-2003 onderscheidt Dames 1 zich als kampioen in de tweede klasse en speelt een aantal jaren dapper mee in de eerste. Na een dipje en teruggezakt naar de tweede klasse lijken de dames van HDS inmiddels op de goede weg terug.In 1989, het eerste jaar op kunstgras, promoveert Heren 1 naar de tweede klasse. Vanaf seizoen 2006-2007 spelen de heren een aantal jaren eerste klasse en voldoen daarmee aan de doelstelling van de vereniging. Helaas bivakkeren ze een enkel seizoen in de derde klasse maar na een kampioenschap is de promotie een feit. Dames 1 weet zich de afgelopen seizoenen wel in de tweede klasse te handhaven. HDS houdt vast aan de dure plicht om beide eerste elftallen terug te brengen in de eerste klasse.
Van historie naar toekomst
Een ‘gewone club’ of een vereniging met een eigenzinnig karakter? Dat laatste past HDS vele malen beter. De club staat open voor nieuwe leden. Velen getuigen van een hartelijke ontvangst en een snelle omarming door de vereniging. ‘Je doet meteen mee, je telt meteen mee’ is een mooi compliment, opgetekend uit de mond van een nieuw lid.Is dat mede te danken aan de vele, van oorsprong Indische Nederlanders die het clubje na de oorlog tot de vereniging van nu hielpen uitbouwen? Die kennen de gevolgen van het scheppen van afstand, zullen juist daarom anderen nooit uitsluiten en bereiden een ieder een warm welkom. Het is een feit dat HDS vanwege de befaamde Indonesische rijsttafels de reputatie van een ‘blauwe’ club heeft. Tot in Duitsland en in de Londense gemeenschap van de Sikhs roemen hockeyers de Indonesische gerechten uit de eigen keuken van HDS.
HDS heeft de ambitie om zo hoog mogelijk te spelen en tegelijkertijd het recreatieve plezier te koesteren. Groei is welkom, maar geen absolute verplichting. Nu Den Haag zich in zuidwestelijke richting blijft uitbreiden is de club van aanwas verzekerd. Daarbij weten ook hockeyers van andere clubs de weg naar die karakteristieke vereniging maar al te graag te vinden. Thuis op HDS heeft in meerdere opzichten een bijzondere betekenis.
Gemeentelijke Handelsdagschool
Ook de leerlingen van de tweede Gemeentelijke Handelsdagschool op de hoek van de Valeriusstraat en het Stadhoudersplein gaan hockeyen. Een aantal spelers begrijpt dat het schoolhockey na het examenjaar voorbij is en steekt de koppen bij elkaar. Eindexamenscholier Gerard Lieffering prikt in het voorjaar van 1933 een door hemzelf getekend affiche op het mededelingenbord van de school. Hij roept zijn medescholieren op tot het bijwonen van de eerste vergadering van de hockeyclub van de Handelsdagschool. Op 13 mei 1933 is het ouderlijk huis van Lieffering aan de Valeriusstraat 19 het toneel van de oprichting van de officiële hockeyvereniging van de Handelsdagschool, afgekort tot HDS. Al snel realiseert men zich dat de schoolse afkomst geen toekomst heeft en worden de initialen hertaald als Houdt Dapper Stand.
Een te gewone hockeyclub
HDS speelt wedstrijden in de Haagse 'Onderlinge Hockeycompetitie' (OHC), een scholencompetitie met een groeiend aantal nieuwe hockeyclubs. Als ook verenigingen uit Rotterdam zich aanmelden wordt de OHC al snel vervangen door de Algemeene Hockeybond. Drie HDS-herenteams spelen mee en een aantal jaren later mogen ook de dames van HDS in competitieverband de hockeyvelden op.Vanaf 1933 probeert HDS zich bij de Nederlandse Hockey- en Bandybond (na 1938 Koninklijke Nederlandse Hockey Bond, KNHB) aan te sluiten. De bond gaat te rade bij de Haagse Hockey Commissie. HOC (nu HGC), HHIJC en TOGO (nu HC Klein Zwitserland) weigeren HDS toe te laten. Er zou in Den Haag voldoende gelegenheid zijn om te hockeyen en daarbij, zo vindt men, is HDS ‘te gewoon’. Het keurige imago van de sport zou op het spel staan als de nieuwe club, die inmiddels bewijst goed hockey te spelen, leden van de grote verenigingen gaat weglokken. Is dit de reden dat HDS nog altijd een milde geuzenmentaliteit koestert en zonder aanziens des persoons open staat voor nieuwe leden? HDM, HMHC Te Werve en Hudito ondersteunen het verzoek van HDS wel en na enkele jaren komt de KNHB tot inkeer. Als ook diverse clubs uit Amsterdam en Hilversum de kandidatuur ondersteunen wordt HDS op 1 september 1939 alsnog toegelaten.
De speelvelden van HDS
In 1933 speelt HDS op een voetbalveld van SV Petrolea in Wassenaar. Het is 1934 als de club verhuist naar Groenendaal, even verderop aan de Buurtweg. Nadat HHIJC en TOGO in 1936 samen op Klein Zwitserland gaan spelen, verkast HDS naar Waalsdorp (Benoordenhout). In 1940 verklaart de Duitse bezetter de velden tot militair gebied en verbiedt de sportactiviteiten. HDS gaat terug naar Groenendaal, maar die velden worden in 1943 omgeploegd om aardappels te verbouwen en de voedselschaarste te helpen bestrijden. HDS vindt onderdak bij Te Werve (Rijswijk). Het laatste oorlogsjaar valt de hockeycompetitie stil. De spelers van HDS slaan hun balletje op een sportveld aan de Spionkopstraat (Transvaalkwartier). Spelen op een echt hockeyveld en in competitieverband is onmogelijk. De eerste jaren na de bevrijding geniet HDS gastvrijheid bij Te Werve, om in 1947 de oude velden van voor de oorlog weer op te zoeken. HDS krijgt twee velden op De Roggewoning en verhuist in 1950 terug naar de andere zijde van de Landscheidingsweg, naar Groenendaal aan de Buurtweg. In 1958 beschikt HDS daar zelfs over een eigen clubhuisje.
Het tenue verschiet regelmatig van kleur
In 1933 slaat HDS af in een blauw shirt met een zwarte broek. De combinatie vestigt bepaald geen vastgeroeste traditie. Terugblikkend op het gebruikte kleurenpalet door de jaren heen is er eerder sprake van een lange zoekactie naar herkenbaarheid. Nog in 1933 wordt het korenblauw met een witte broek en blauw/wit geringde kousen. Dan volgt blauw shirt met witte kraag en manchetten. De heren dragen daarbij een witte broek, de dames een donkerblauwe rok en een witte slipover. Van 1937 tot 1947 combineren de heren een muisgrijze blouse met een witte broek, terwijl de dames in een witte blouse met blauwe rok spelen. Bedenk wel dat de karigheid van die jaren om handige oplossingen vraagt: je koopt een muisgrijze, flanellen blouse en stikt daar zelf het HDS-embleem op. Het dikke flanel doet het ook goed als handdoek na het douchen. Een paar jaar na de oorlog kiest HDS voor een marineblauw shirt en witte broek. De dames behouden hun witte shirts in combinatie met een grijze rok. De donkerblauwe kousen met witte band blijven unisex. In 1949 speelt mannelijk HDS in donkergrijs shirt met witte broek en vice versa voor de dames: donkergrijze, nu iets kortere rok met wit shirt.Dan komen in 1971 de kleuren van de toekomst in beeld: lila en donkerblauw. Daarmee krijgt HDS toch nog een kenmerkende uitstraling. Het shirt blijft zacht lila en de broek donkerblauw. In 1999 wordt het shirt donkerblauw en lila geblokt. Vanaf 2017 is het tenue overwegend donkerblauw met diep lila striping.
HDS fuseert net niet en toch weer wel
Een teruglopend ledental na de oorlog bedreigt het voortbestaan van HDS. De plannen om met HDM samen te gaan halen het niet, omdat deze club de eigen naam wil behouden. De toenmalige voorzitter Bob Stomp en sportleraar Jan Heyligers krijgen net op tijd voldoende leerlingen van de HBS Beeklaan en het Dalton Lyceum enthousiast voor hockey op HDS. De ambitieuze jeugd stelt één voorwaarde: er moet serieus en hard worden getraind om zo snel mogelijk op het allerhoogste niveau mee te doen. HDS gaat er graag in mee. De nieuwe leden lanceren een ledenwervingsactie en in het seizoen 1952-1953 heeft HDS weer 100 leden. Als de leerlingen van het Johan de Witt Lyceum, het Thorbecke Lyceum en de Zuiderpark HBS van HDS horen, stijgt het ledental naar 150. In 1962 volgt de fusie met SV’35 en in 1971 met Push’29.
Bestemming bereikt: Madestein
Na de reeks van verhuizingen naar beide zijden van de Landscheidingsweg, naar Transvaal en naar Rijswijk, wil HDS zich wel eens definitief vestigen en thuis voelen. HDS-oprichter Gerard Lieffering en Jack Querens zien nieuwe mogelijkheden in Den Haag Zuidwest. Het is een hockeyvijver om zonder noemenswaardige concurrentie uit te vissen. Als in 1974 Den Haag besluit om in het oude tuinbouwgebied van Loosduinen hockey- en voetbalvelden aan te leggen, verhuist HDS in 1977 naar Madestein, met een gloednieuw clubhuis, vier speelvelden en veldverlichting. Het ledental groeit in hetzelfde tempo als de uitbreiding van Den Haag in zuidwest tot stand komt. In 1989 legt HDS een eerste en zelfstandig bekostigd kunstgrasveld aan. Vandaag de dag spelen ruim 1100 leden hockey op twee hypermoderne watervelden en twee nieuwe zandvelden en tennis op de separate tennisbaan. En jawel, ook jeu de boules.
Cricket op HDS
In de jaren vijftig speelt een aantal HDS'ers cricket bij de cricketclub Roggewoning, de buurman op het complex. Als HDS-Roggewoning-Cricketcombinatie (HRCC) komt het tot een samenwerking. In 1961 richt HDS een eigen cricketafdeling op en in 1969 besluit het bestuur de clubnaam te wijzigen in Haagse Hockey- en Cricketclub HDS.In 1977 verhuizen de cricketers nog mee naar Madestein maar gebrek aan belangstelling zorgt in 1981 voor opheffing van de afdeling. Tot 1986 spelen enkele jeugdteams en een ZAMI-team hun overs op Madestein en af en toe zijn andere Haagse cricketverenigingen te gast op het veld. Begin jaren negentig mislukt de poging om met een team van de Sociëteit De Witte het cricket terug naar HDS te halen. Met de aanleg van de kunstgrasvelden verdwijnt de pitch en wordt er op Hockey Club HDS geen cricket meer gespeeld.
De hockeyprestaties
In de periode 1935-1939 behaalt Heren 1 viermaal achtereen het kampioenschap van de Zuid-Hollandse Algemeene Hockeybond. Na de toelating tot de KNHB kan promoveert HDS meteen in 1939-1940 naar de vierde klasse van de landelijke competitie. Opnieuw wordt Heren 1 kampioen en klimt op naar de derde klasse.In 1943 volgt de promotie naar de tweede klasse, waar de heren ruim twintig jaar blijven spelen. Het eerste damesteam speelt voor en na de oorlog voornamelijk in de derde klasse.In 1964 wordt Heren 1 kampioen van de Promotieklasse en lijkt tot de top door te stoten. In de beslissende promotiewedstrijd verspeelt HDS een voorsprong van 0-2 om uiteindelijk met 3-2 van het Delftse Hudito te verliezen.In de jaren zeventig zakken zowel Heren 1 als Dames 1 terug naar de vierde klasse. Het tij keert in de jaren tachtig. Dames 1 promoveert en komt in 1983 overtuigend terug in de tweede klasse. In het seizoen 2002-2003 onderscheidt Dames 1 zich als kampioen in de tweede klasse en speelt een aantal jaren dapper mee in de eerste. Na een dipje en teruggezakt naar de tweede klasse lijken de dames van HDS inmiddels op de goede weg terug.In 1989, het eerste jaar op kunstgras, promoveert Heren 1 naar de tweede klasse. Vanaf seizoen 2006-2007 spelen de heren een aantal jaren eerste klasse en voldoen daarmee aan de doelstelling van de vereniging. Helaas bivakkeren ze een enkel seizoen in de derde klasse maar na een kampioenschap is de promotie een feit. Dames 1 weet zich de afgelopen seizoenen wel in de tweede klasse te handhaven. HDS houdt vast aan de dure plicht om beide eerste elftallen terug te brengen in de eerste klasse.
Van historie naar toekomst
Een ‘gewone club’ of een vereniging met een eigenzinnig karakter? Dat laatste past HDS vele malen beter. De club staat open voor nieuwe leden. Velen getuigen van een hartelijke ontvangst en een snelle omarming door de vereniging. ‘Je doet meteen mee, je telt meteen mee’ is een mooi compliment, opgetekend uit de mond van een nieuw lid.Is dat mede te danken aan de vele, van oorsprong Indische Nederlanders die het clubje na de oorlog tot de vereniging van nu hielpen uitbouwen? Die kennen de gevolgen van het scheppen van afstand, zullen juist daarom anderen nooit uitsluiten en bereiden een ieder een warm welkom. Het is een feit dat HDS vanwege de befaamde Indonesische rijsttafels de reputatie van een ‘blauwe’ club heeft. Tot in Duitsland en in de Londense gemeenschap van de Sikhs roemen hockeyers de Indonesische gerechten uit de eigen keuken van HDS.
HDS heeft de ambitie om zo hoog mogelijk te spelen en tegelijkertijd het recreatieve plezier te koesteren. Groei is welkom, maar geen absolute verplichting. Nu Den Haag zich in zuidwestelijke richting blijft uitbreiden is de club van aanwas verzekerd. Daarbij weten ook hockeyers van andere clubs de weg naar die karakteristieke vereniging maar al te graag te vinden. Thuis op HDS heeft in meerdere opzichten een bijzondere betekenis.